ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ
Για τη λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Ένα χρόνο μετά την ψήφιση του Ν. 4009/2011, στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχουν δημιουργηθεί ανυπέρβλητα προβλήματα στη δομή και λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας. Το σύνολο σχεδόν των ρυθμίσεων που προβλέπονται στον νόμο αυτό δεν έχει εφαρμοστεί σε κανένα Α.Ε.Ι., εκτός από την ανάδειξη συμβουλίων διοίκησης σε ορισμένα Τ.Ε.Ι. που συνοδεύονται από σωρεία αμφισβητήσεων και ενστάσεων για την εγκυρότητα και νομιμότητα των διαδικασιών εκλογής. Παράλληλα, εκκρεμεί πληθώρα προσφυγών από το σύνολο των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων στο ΣτΕ για σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας που είχαν επισημανθεί και από την Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής.
Το σημαντικό όμως είναι ότι ο νόμος αυτός συνάντησε την καθολική αντίδραση της πανεπιστημιακής κοινότητας και όλων των οργάνων διοίκησης των Α.Ε.Ι., διότι η πιθανή εφαρμογή του θα οδηγούσε στην κατάργηση του αυτοδιοίκητου των Ιδρυμάτων, στην κατεδάφιση της δημόσιας και δωρεάν Ανώτατης Εκπαίδευσης, στην υποβάθμιση των σπουδών, στην ουσιαστική κατάργηση των χορηγούμενων πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων, στη διάλυση των συλλογικών οργάνων των Α.Ε.Ι. και στην ακύρωση της πολλαπλής εκπαιδευτικής, ερευνητικής και διοικητικής προσφοράς των μελών τους. Ο ν.4009/2011 είναι καταστροφικός για την Ανώτατη Εκπαίδευση, αποδείχθηκε μη εφαρμόσιμος, κατέστη ανενεργός και πρέπει να καταργηθεί.
Επείγει επομένως η επαναφορά της δημοκρατικής λειτουργίας και η αποκατάσταση της ακαδημαϊκής νομιμότητας, με την υιοθέτηση ενός πλαισίου μεταβατικού χαρακτήρα που θα επιτρέψει στα Ιδρύματα να λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο, εκπληρώνοντας τη συνταγματική αποστολή τους. Για το λόγο αυτό προτείνεται η υιοθέτηση ρυθμίσεων με τις οποίες θα παρατείνεται η θητεία των εκλεγμένων οργάνων, θα πλαισιώνεται η εκλογή νέων στην περίπτωση που είχε λήξει η θητεία τους και θα συνεχίζεται η λειτουργία της ακαδημαϊκής δομής των Α.Ε.Ι. προκειμένου να επιτελείται απρόσκοπτα η έρευνα και η διδασκαλία. Τέλος, με τις ρυθμίσεις αυτές θα εφαρμόζεται ο ακαδημαϊκός και διαφανής τρόπος εκλογής των μελών ΔΕΠ/ΕΠ προκειμένου να εξασφαλίζεται η αναγκαία στελέχωσή τους.
Ειδικότερα, τα εκλεγμένα όργανα των οποίων οι θητείες δεν έχουν λήξει, θα συνεχίσουν το έργο τους μέχρι την ολοκλήρωση της περιόδου για την οποία είχαν εκλεγεί. Δεδομένου ότι στα Α.Ε.Ι. θα αποκατασταθεί η λειτουργία των Τομέων, των Τμημάτων, των Σχολών και της Συγκλήτου, εκεί όπου υπολείπεται χρόνος για τους Προέδρους Τμημάτων, τους Κοσμήτορες, τους Πρυτάνεις και τους Αντιπρυτάνεις έως τη λήξη της θητείας τους, αυτή θα συνεχιστεί. Επίσης, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου θα εκλεγούν οι Διευθυντές Τομέων, οι εκπρόσωποι των Τομέων στις Γ.Σ. των Τμημάτων και οι Πρόεδροι των Τμημάτων, οι εκπρόσωποι των Τμημάτων στη Σύγκλητο, οι Κοσμήτορες, οι Πρυτάνεις και οι Αντιπρυτάνεις των οποίων έχει λήξει η θητεία.
Οι ρυθμίσεις αυτές αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν, για την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, τη λειτουργία των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι., προκειμένου να οργανωθεί ο διάλογος εκείνος που είναι αναγκαίος για την υιοθέτηση ενός νέου κανονιστικού πλαισίου που θα καταστήσει τα Α.Ε.Ι. της χώρας ικανά να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες, εκπληρώνοντας την αποστολή τους και στο πλαίσιο της συνταγματικής επιταγής που προστατεύει την ελευθερία στη διδασκαλία και την έρευνα και εξασφαλίζει την αυτοδιοίκηση των Α.Ε.Ι.
Για τη λειτουργική σύνδεση των Α.Ε.Ι. με τα ερευνητικά κέντρα απαιτείται η άμεση επαναφορά της ΓΓΕΤ στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Παιδείας.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ
Για τη λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
Άρθρο 1
O ν.4009/2011 καταργείται.
Άρθρο 2
Ορισμοί
Για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του παρόντος νόμου, νοούνται ως:
α) «Α.Ε.Ι.»: τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία, η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, τα Τ.Ε.Ι. και η Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.
β) «Φοιτητές»: οι φοιτητές των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι.
γ) «Πρύτανης»: ο Πρύτανης Πανεπιστημίου και ο Πρόεδρος Τ.Ε.Ι.
δ) «Κοσμητεία»: η Κοσμητεία Σχολής Πανεπιστημίου και η Διεύθυνση Σχολής Τ.Ε.Ι.
ε) «Κοσμήτορας»: ο Κοσμήτορας Σχολής Πανεπιστημίου και ο Διευθυντής Σχολής Τ.Ε.Ι.
στ) «Πρόεδρος Τμήματος»: ο Πρόεδρος πανεπιστημιακού Τμήματος και ο Προϊστάμενος σε Τμήμα των Τ.Ε.Ι.
ζ) «Διευθυντής Τομέα», ο Διευθυντής Τομέα πανεπιστημιακού Τμήματος και ο υπεύθυνος Τομέα σε Τμήμα των Τ.Ε.Ι.
η) «μέλη ΔΕΠ»: τα μέλη ΔΕΠ Πανεπιστημίου και τα μέλη ΕΠ Τ.Ε.Ι. Βαθμίδες μελών ΔΕΠ/ΕΠ είναι: ηα)βαθμίδα καθηγητή, ηβ)αναπληρωτή καθηγητή, ηγ)επίκουρου καθηγητή, ηδ)λέκτορα και καθηγητή εφαρμογών ΤΕΙ.
Άρθρο 3
Θητεία Ατομικών και Συλλογικών Οργάνων
1. Οι θητείες όσων οργάνων έχουν εκλεγεί από την ακαδημαϊκή κοινότητα και δεν έχουν λήξει ή δεν λήγουν την 31/08/2012 ολοκληρώνονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα κατά το χρόνο εκλογής των φορέων τους.
2. Σε περίπτωση που έχει λήξει η θητεία των φορέων των ατομικών και συλλογικών οργάνων, διενεργούνται εκλογές για την ανάδειξη νέων μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου 2012. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις πρυτανικές αρχές, εφόσον η θητεία τους λήγει την 31/8/2012 παρατείνεται για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
Άρθρο 4
Ατομικά και Συλλογικά Όργανα διοίκησης των Α.Ε.Ι.
1. Όργανα των Α.Ε.Ι. είναι η Σύγκλητος, ο Πρύτανης και το Πρυτανικό Συμβούλιο.
2. Όργανα της Σχολής είναι ο Κοσμήτορας και η Κοσμητεία, την οποία απαρτίζουν ο Κοσμήτορας, οι Πρόεδροι των Τμημάτων και ένας εκπρόσωπος των φοιτητών από κάθε Τμήμα.
3. Όργανα του Τμήματος είναι η Γενική Συνέλευση (Γ.Σ.), η Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης (Γ.Σ.Ε.Σ.) ο Πρόεδρος και ο αναπληρωτής Πρόεδρος. Η Γ.Σ. απαρτίζεται από 30 μέλη. Σε περίπτωση, που τα μέλη ΔΕΠ τα οποία υπηρετούν σε ένα Τμήμα είναι λιγότερα από 30, στην Γ.Σ. συμμετέχουν όλοι όσοι υπηρετούν στο Τμήμα.
4. Όργανα του Τομέα είναι η Γενική Συνέλευση (Γ.Σ.) και ο Διευθυντής Τομέα.
5. Σε περίπτωση που έχει λήξει η θητεία του Προέδρου Τμήματος, αναδεικνύεται νέος σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του παρόντος, οι δε Τομείς εκλέγουν εκπροσώπους για τη Γ.Σ. μέχρι την ημερομηνία που ορίζεται στην παράγραφο 2 του προηγούμενου άρθρου. Οι Τομείς μέσα στην ίδια προθεσμία εκλέγουν τον Διευθυντή τους.
Άρθρο 5
Μέλη ΔΕΠ
1. Η εκλογή μελών ΔΕΠ και οι εξελίξεις των μελών πραγματοποιούνται από 15μελή Εκλεκτορικά Σώματα (Ε.Σ.) τα οποία συγκροτούνται κατά το ένα τρίτο από μέλη ΔΕΠ του ίδιου ή συναφούς γνωστικού αντικειμένου με αυτό της υπό πλήρωση θέσης τα οποία υποδεικνύει ο οικείος Τομέας, κατά το ένα τρίτο από μέλη του Τμήματος και κατά το ένα τρίτο από μέλη ΔΕΠ άλλου Τμήματος ή Α.Ε.Ι., του ίδιου ή συναφούς γνωστικού αντικειμένου με την υπό πλήρωση θέση. Ειδικότερα, αν τα μέλη ΔΕΠ που έχουν δικαίωμα ψήφου σύμφωνα με τα παραπάνω είναι περισσότερα από δεκαπέντε (15), το σώμα των εκλεκτόρων απαρτίζεται από δεκαπέντε (15) μέλη, από τα οποία τα πέντε (5) ανήκουν, εφόσον υπάρχουν, στον αντίστοιχο Τομέα. Προηγούνται τα μέλη που ανήκουν στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο και έπονται τα υπόλοιπα μέλη του Τομέα. Αν σε οποιοδήποτε στάδιο ο αριθμός των δικαιουμένων ψήφου υπερβαίνει τους πέντε (5), τότε διενεργείται κλήρωση μεταξύ τους με την ευθύνη του Διευθυντή του Τομέα. Τα υπόλοιπα μέλη ΔΕΠ και μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός δέκα (10) ορίζονται, ανάλογα με τη βαθμίδα της υπό πλήρωση θέσης, διαδοχικά από τη βαθμίδα του καθηγητή σε ποσοστό 50% του ελλείποντος, στη συνέχεια από τη βαθμίδα του αναπληρωτή καθηγητή σε ποσοστό 30% του ελλείποντος και τέλος από τη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή σε ποσοστό 20%. Σε περίπτωση που δεν καλύπτονται τα ανωτέρω ποσοστά από τα υπάρχοντα μέλη ΔΕΠ μιας βαθμίδας, το υπόλοιπο μεταφέρεται στην επόμενη βαθμίδα. Αν σε οποιοδήποτε στάδιο ο αριθμός των υπαρχόντων μελών ΔΕΠ υπερβαίνει τον αριθμό εκείνων που δικαιούνται να μετάσχουν στο Ε.Σ., διενεργείται κλήρωση με ευθύνη του Προέδρου του Τμήματος.
2. Σε περίπτωση που έχει ήδη συγκροτηθεί Ε.Σ. για την εκλογή, τη μονιμοποίηση ή την εξέλιξη μέλους ΔΕΠ σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του ν.4009/2011, το Ε.Σ. συμπληρώνεται με απόφαση της Γ.Σ.Ε.Σ. του οικείου Τμήματος έως στον αριθμό των 15 μελών. Γίνεται προσπάθεια να τηρηθούν οι αναλογίες που προβλέπονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου.
3. Τα Ε.Σ. εκλέγουν εισηγητική επιτροπή που συγκροτείται από δύο μέλη ΔΕΠ του οικείου Τμήματος και ένα μέλος ΔΕΠ άλλου Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής κατά τα παραπάνω. Η εισηγητική επιτροπή οφείλει μέσα σε μέσα σε αποκλειστική προθεσμία εξήντα (60) ημερών και όχι νωρίτερα από είκοσι (20) ημέρες να καταθέσει εισηγητική έκθεση στην οποία αποτιμάται συγκριτικά το έργο των υποψηφίων.
4. α. Εάν μέλος της τριμελούς εισηγητικής επιτροπής παραιτηθεί ή εκλείψει για οποιονδήποτε λόγο, η σύνταξη της έκθεσης συνεχίζεται και ολοκληρώνεται εντός της νόμιμης προθεσμίας από τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής. Τα τυχόν παραιτούμενα μέλη της τριμελούς εισηγητικής επιτροπής, εφόσον είναι μέλη του Ε.Σ., εκπίπτουν από αυτό και αντικαθίστανται νομίμως.
β. Η ανωτέρω έκθεση κοινοποιείται τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση του Ε.Σ. για τη διενέργεια της εκλογής στα μέλη του και στους υποψηφίους, οι οποίοι μπορούν να υποβάλουν σχετικό υπόμνημα τουλάχιστον οκτώ (8) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση του Ε.Σ. για τη διενέργεια της εκλογής.
γ. Κατά τη διαδικασία συγκρότησης του Ε.Σ., στο συνολικό αριθμό των εκλεκτόρων δεν υπολογίζονται όσοι απουσιάζουν λόγω νόμιμης άδειας ή για λόγους ανωτέρας βίας που πιστοποιεί η Γ.Σ. του Τμήματος με πλήρως και ειδικώς αιτιολογημένη απόφασή της. Σε περίπτωση επίκλησης λόγου ασθενείας απαιτείται απαραιτήτως βεβαίωση από δημόσιο νοσοκομείο. Εφόσον το Ε.Σ. συγκροτηθεί σε σώμα, η σύνθεσή του δεν μεταβάλλεται παρά μόνο εάν μέλος του παραιτηθεί, εκλείψει ή βρεθεί σε νόμιμη άδεια. Στις περιπτώσεις αυτές και εφόσον ο αριθμός των υπόλοιπων μελών του Ε.Σ. είναι μικρότερος από έντεκα (11) ή δεν καλύπτει τα ποσοστά που ορίζονται παραπάνω, το μέλος αυτό αναπληρώνεται από το πρώτο κατά σειρά μη κωλυόμενο αναπληρωματικό μέλος, μέσα από κατάλογο αναπληρωματικών μελών που ορίζεται κατά τη συγκρότηση του Ε.Σ. Τα αναπληρωματικά μέλη είναι ισάριθμα με τα τακτικά και ορίζονται με τον παραπάνω προβλεπόμενο τρόπο.
δ. Εάν ο Πρόεδρος του Τμήματος δεν συγκαλεί το Ε.Σ. για την εκλογή, εξέλιξη ή μονιμοποίηση μέλους ΔΕΠ, το Ε.Σ. συγκαλείται υποχρεωτικά από τον Πρύτανη, μέσα σε σαράντα (40) ημέρες από την ημερομηνία κατά την οποία ο Πρόεδρος του Τμήματος όφειλε να το συγκαλέσει. Στην περίπτωση αυτή ο Πρύτανης προεδρεύει, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στη συνεδρίαση του Ε.Σ..
ε. Δεν επιτρέπεται να μετέχουν στην ίδια συνεδρίαση Συλλογικού Οργάνου κρίσης μέλη ΔΕΠ, τα οποία είναι σύζυγοι ή συνδέονται μεταξύ τους με συγγένεια έως και τέταρτου βαθμού εξ αίματος ή αγχιστείας, όταν κρίνεται ένα από τα δύο.
Άρθρο 6
Φοιτητική Μέριμνα
1. Η διαχείριση των φοιτητικών εστιών και η χρηματοδότησή τους από το Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. παρατείνεται για όλο το επόμενο ακαδημαϊκό έτος και πάντως μέχρι τη θέσπιση ειδικού νομοθετικού πλαισίου που θα ρυθμίζει τη μεταβίβασή τους στα Α.Ε.Ι., την ανάληψη της διαχείρισής τους από τα Ιδρύματα και τους όρους λειτουργίας των φοιτητικών εστιών υπό το νέο καθεστώς.
2. Δικαιούχοι της δωρεάν σίτισης είναι:
α. Οι προπτυχιακοί φοιτητές, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι υποψήφιοι διδάκτορες.
β. Οι εγγεγραμμένοι ως φιλοξενούμενοι φοιτητές σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής, οι οποίοι προέρχονται από άλλα Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής στο πλαίσιο εκπαιδευτικών ή ερευνητικών προγραμμάτων συνεργασίας.
γ. Οι φοιτητές που μετακινούνται προσωρινά από ένα Α.Ε.Ι. σε άλλο της ημεδαπής.
δ. Οι αλλοδαποί υπότροφοι του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων που πραγματοποιούν προπτυχιακές σπουδές σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής.
3. Το συσσίτιο παρέχεται καθημερινά στο εστιατόριο της Λέσχης ή του Ιδρύματος, εάν σε αυτό δεν λειτουργεί Λέσχη, με την επίδειξη της ειδικής ταυτότητας με την οποία εφοδιάζεται ο δικαιούχος φοιτητής κατά τις διατάξεις του άρθρου 6 της παρούσης. Το συσσίτιο περιλαμβάνει πρωινό, γεύμα και δείπνο, η σύσταση των οποίων προκύπτει από το εβδομαδιαίο πρόγραμμα που καταρτίζεται από ειδική για τον σκοπό αυτό υποεπιτροπή, που συγκροτείται από το Δ.Σ. της Λέσχης, στην οποία οι φοιτητές εκπροσωπούνται κατά το ήμισυ τουλάχιστον των μελών της. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα σίτισης εγκρίνεται και ανακοινώνεται στους φοιτητές από την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων και Προγραμματισμού της Λέσχης. Εάν στο Ίδρυμα δεν υφίσταται Λέσχη το εβδομαδιαίο πρόγραμμα καταρτίζεται από την Επιτροπή Φοιτητικού Εστιατορίου. Η ανωτέρω επιτροπή είναι πενταμελής και απαρτίζεται από έναν καθηγητή του Ιδρύματος, τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Φοιτητικής Μέριμνας, το γραμματέα του Ιδρύματος και δύο εκπροσώπους των φοιτητών, οι οποίοι κάθε ακαδημαϊκό έτος υποδεικνύονται, με τους αναπληρωτές τους, εκ περιτροπής από τον φοιτητικό σύλλογο έκαστης Σχολής του Ιδρύματος. Η πράξη συγκρότησης της επιτροπής εκδίδεται από τον Πρύτανη του οικείου Ιδρύματος πριν την λήξη έκαστου ακαδημαϊκού έτους και ισχύει για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
4. Αρμόδια για τη λειτουργία του φοιτητικού εστιατορίου είναι η Λέσχη του Ιδρύματος ή το ίδιο το Ίδρυμα, αν σε αυτό δεν λειτουργεί Λέσχη. Το Ίδρυμα ή η Λέσχη του δύναται να αναθέτει τη λειτουργία του φοιτητικού εστιατορίου σε ανάδοχο. Η διαδικασία κατάρτισης συμβάσεως με την αναθέτουσα Αρχή διέπεται από τις κείμενες διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών.
5. Το συσσίτιο παρέχεται όλες τις ημέρες της εβδομάδας στο εστιατόριο της Λέσχης από 1η Σεπτεμβρίου κάθε ημερολογιακού έτους έως την περάτωση των εξετάσεων του εαρινού εξαμήνου και διακόπτεται μόνο κατά τις ημέρες των διακοπών Χριστουγέννων και Πάσχα.
6. Η δωρεάν σίτιση των φοιτητών αρχίζει από την ημέρα χορήγησης σε αυτούς της ειδικής ταυτότητας.
7. Η δωρεάν σίτιση κατά την διάρκεια των σπουδών διακόπτεται:
α. Λόγω στράτευσης και για όσο χρόνο αυτή διαρκεί.
β. Λόγω διακοπής της φοίτησης και για όσο χρόνο αυτή διαρκεί.
8. Σε ό,τι αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ασφάλιση και για όσους φοιτητές δεν έχουν κάλυψη μέσω των γονέων ή των κηδεμόνων τους θα υπάγονται σε ειδικό καθεστώς φοιτητικής κοινωνικής ασφάλισης, οι όροι του οποίου θα προβλεφθούν σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο. Η διάρκεια της φοιτητικής κοινωνικής ασφάλισης θα ταυτίζεται με το χρόνο σπουδών τους.
Άρθρο 7
Διοικητικές λειτουργίες και λοιπά ακαδημαϊκά θέματα
Οι διοικητικές λειτουργίες των Α.Ε.Ι. και τα λοιπά ακαδημαϊκά θέματα ρυθμίζονται από τον ν.3549/2007 μέχρι την υιοθέτηση του νέου νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση και πάντως όχι πέραν της 31ης Αυγούστου 2013.
